Zacznijmy od definicji, czym jest pochodzenie towaru?
Pochodzenie towaru to określenie związku między produktem a krajem, z którego jest uznawany za pochodzący. Wskazuje ono na ekonomiczną przynależność produktu do konkretnego kraju lub regionu.
Pochodzenie towaru różni się od oznaczenia „Made in…”, kraju zakupu czy statusu celnego produktu. Proces ustalania pochodzenia towaru jest często skomplikowany i wymaga dogłębnej znajomości zarówno produktu, jak i przepisów regulujących tę kwestię. Poprawne ustalenie pochodzenia towaru jest kluczowe nie tylko przy określaniu stawek celnych, ale także przy ustalaniu ograniczeń w handlu międzynarodowym, takich jak sankcje. Jest to ważne dla zgodności operacji handlowych z międzynarodowymi przepisami i regulacjami.
Pierwsze kluczowe pytanie, które musimy sobie zadać, brzmi: „Czy mamy do czynienia z ’całkowitym uzyskaniem’?”
Towarami całkowicie uzyskanymi są:
– Produkty mineralne wydobyte z ziemi lub dna morskiego
– Produkty roślinne zebrane na danym obszarze
– Żywe zwierzęta urodzone i wyhodowane na danym obszarze
– Produkty uzyskane od żywych zwierząt hodowanych na danym obszarze
– Produkty uzyskane przez polowanie lub rybołówstwo na danym obszarze (dotyczy to wód śródlądowych i terytorialnych morskich)
– Produkty rybołówstwa morskiego i inne produkty wydobyte z morza poza wodami terytorialnymi przez „ich” statki
– Produkty wytworzone na pokładzie „ich” statków-przetwórni wyłącznie z produktów wymienionych powyżej
– Używane artykuły zebrane na danym obszarze, nadające się tylko do odzysku surowców, włącznie z używanymi oponami nadającymi się tylko do bieżnikowania lub do wykorzystania jako odpady
– Odpady i złom powstający w wyniku działalności wytwórczej przeprowadzonej na danym obszarze
– Produkty wydobyte z dna morskiego lub spod ziemi dna morskiego poza wodami terytorialnymi, pod warunkiem że mają wyłączne prawa do użytkowania tych terenów
– Towary wytworzone na danym obszarze wyłącznie z produktów wymienionych powyżej
Jeżeli nasze towary można uznać za całkowicie uzyskane, sprawa jest prosta — mamy do czynienia z towarem pochodzącym. Niestety, takie sytuacje są rzadkie. Nasze produkty są często wynikiem przetworzenia surowców lub komponentów pochodzących z różnych krajów. W takich przypadkach ustalenie pochodzenia staje się bardziej skomplikowane, wymagające analizy procesu produkcji, wartości dodanej oraz spełnienia określonych kryteriów zawartych w regulacjach celnych. Dla takich towarów kluczowe jest ustalenie stopnia przetworzenia i pochodzenia użytych materiałów, aby jednoznacznie określić kraj pochodzenia.
Niewystarczająca obróbka lub przetworzenie
Jeżeli nasze towary nie są całkowicie uzyskane, musimy zadać sobie kolejne kluczowe pytanie: czy obróbka lub przetworzenie były wystarczające, aby produkt uzyskał status towaru pochodzącego? Aby to określić, warto zawsze zacząć od sprawdzenia, czy nasz proces obróbki nie należy do katalogu procesów uznawanych za niewystarczające przetworzenie lub obróbkę, takich jak:
– Czynności mające na celu zachowanie produktów w dobrym stanie podczas transportu i składowania
– Rozłączanie i łączenie przesyłek
– Mycie, czyszczenie, odkurzanie, usuwanie tlenku, oleju, farby lub innych warstw
– Prasowanie lub tłoczenie wyrobów włókienniczych
– Zwykłe czynności malowania i polerowania
– Łuskanie, częściowe lub całkowite bielenie, polerowanie i glazurowanie zbóż lub ryżu
– Czynności polegające na dodawaniu barwników do cukru lub formowaniu kostek cukru
– Obieranie ze skóry, drylowanie lub łuskanie owoców, orzechów i warzyw
– Ostrzenie, zwykłe szlifowanie lub przycinanie
– Przesiewanie, przeglądanie, sortowanie, klasyfikowanie, ocenianie, dobieranie (łącznie z kompletowaniem zestawów artykułów)
– Zwykłe umieszczanie w butelkach, puszkach, torbach, skrzynkach, pudełkach, umieszczanie na kartach lub tablicach oraz wszystkie inne proste czynności związane z pakowaniem
– Umieszczanie lub drukowanie na produktach lub ich opakowaniach znaków, etykiet, logo i innych podobnych znaków odróżniających
– Zwykłe mieszanie produktów, nawet różnych rodzajów
– Zwykły montaż części artykułu dla otrzymania kompletnego artykułu lub demontaż produktu na części
– Ubój zwierząt
Jeżeli nasz proces mieści się w tym katalogu, nie zmienia on pochodzenia towaru. Jednak jeśli towar został poddany procesowi istotnego i ekonomicznie uzasadnionego przetwarzania lub obróbki w przedsiębiorstwie do tego przystosowanym, co spowodowało wytworzenie nowego produktu lub stanowiło istotny etap wytwarzania, można uznać, że prawdopodobnie mamy do czynienia z towarem pochodzącym.
Kolejne istotne pytanie, które musimy sobie zadać, brzmi: „W jakim celu ustalamy pochodzenie towaru?”
Pochodzenie towaru – typy pochodzenia
W przepisach celnych można wyróżnić dwa rodzaje pochodzenia:
Pochodzenie preferencyjne: Ten typ pochodzenia upoważnia do skorzystania z preferencji taryfowych, które są efektem umów handlowych lub innych międzynarodowych porozumień. Produkty z pochodzeniem preferencyjnym mogą być objęte niższymi stawkami celnymi lub całkowicie zwolnione z cła.
Pochodzenie niepreferencyjne: Pochodzenie tego typu nie daje prawa do żadnych preferencji taryfowych. Jest jednak ważne dla celów związanych z kontrolą celną, etykietowaniem, sankcjami i kwotami importowymi. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym artykule „Preferencyjne i niepreferencyjne pochodzenie towarów”.
Podsumowując…
Dlaczego poprawne ustalenie pochodzenia towaru jest tak ważne?
Ustalenie prawidłowego pochodzenia towaru jest procesem wymagającym dogłębnej wiedzy. Bez właściwego ustalenia pochodzenia, przedsiębiorstwa mogą napotkać różne trudności, takie jak:
– Niezgodność z przepisami celnymi: Każdy kraj ma swoje regulacje dotyczące pochodzenia towarów, które mogą wpływać na stawki celne, kontrole graniczne czy nawet możliwość importu lub eksportu. Niewłaściwe określenie pochodzenia może prowadzić do naruszeń i wynikających z tego konsekwencji prawnych.
– Straty finansowe: Pochodzenie towaru ma bezpośredni wpływ na stawki celne. Jeśli pochodzenie nie zostanie poprawnie ustalone, przedsiębiorstwa mogą płacić wyższe opłaty celne lub nie skorzystać z ulg, do których miałyby prawo.
– Opóźnienia w dostawach: Niewłaściwe udokumentowanie pochodzenia towaru może skutkować opóźnieniami przy odprawie celnej, co prowadzi do zakłóceń w łańcuchu dostaw i może wpływać na relacje z klientami.
– Ryzyko sankcji
Jeśli towary pochodzą z krajów objętych sankcjami lub ograniczeniami handlowymi, brak poprawnego ustalenia pochodzenia może narazić przedsiębiorstwa na poważne konsekwencje, włącznie z karami finansowymi i ograniczeniami handlu.
